เป็นมานานแล้วที่ไม่ค่อยมีเวลาได้พักผ่อน เมื่อไม่กี่วันเพิ่งจะมีเวลาได้มานั่งพัก
จิบกาแฟปล่อยอารมณ์หน้าบ้าน ก็เลยได้พิจารณาต้นจันผาหน้าบ้านที่ได้ปลูกมัน
มานานเป็นปีแล้ว วันไหนว่างก็มารดน้ำบ้าง ช่วงหลังๆมาพอเข้าหน้าฝนมา
เกือบไม่ได้รดน้ำให้มันเลยก็ว่าได้� ส่วนเรื่องปุ๋ยหรือยาบำรุงให้มันน่ะเหรอ
ไม่ต้องห่วงหรอก เพราะได้นำเศษหญ้ามากองไว้รอบลำต้นมันจำนวนมากพอดู
ไว้เรียบร้อยแล้ว ถ้าหญ้ามันแห่งแล้วก็เน่าวันไหน คงได้กลายเป็นปุ๋ยให้ต้นจันผามัน
เคยสังเกตต้นจันผาที่คนอื่นเขาปลูกใช้เวลาแค่ปีเดียวเหมือนกัน แต่ทำไมต้นมันสูงท่วม
หัวได้ แต่ทำไมเราปลูกมันสูงขึ้นจากเดิมแค่ไม่กี่เซ็นเอง เคยสงสัยเล่นๆ ว่ามันคงจะ
เป็นคนละสายพันธุ์กัน เพราะต้นไม้หลายๆชนิด ก็ล้วนแต่มีพันธุ์โตเร็ว� แต่คิดอีกแง่นึง
การที่เราให้น้ำให้อาหารมันเค่นั้น มันไม่น้อยใจตายจากไปก่อน ก็เป็นโชคดีของเราแล้วล่ะ
เคยตัดหญ้ารอบๆลำต้นมัน� เคยเห็นรากมันโผล่มาเหนือดิน แถมรัศมีของรากยาวเกือบเมตร
เส้นผ่าศูนย์กลางรากประมาณครึ่งเซ็นเห็นจะได้ หวังว่ามันคงไม่ได้ประชดไม่สน
ปุ๋ยหญ้าเน่าที่เราอุตส่าห์สละเวลาเอาไปวางไว้ให้มันแล้วเลื้อยรากไปหากินซะรอบบ้าน
รากชนปูนชนกำแพง ก็สามารถเลื้อยต่อไปอีกได้หวังว่านี่คงเป็นพฤติกรรมส่วนตัว
ของต้นจันผามัน ที่สามารถหากินได้แม้ในสิ่งแวดล้อมที่เป็นหินผา ก็ยังสามารถที่จะ
ชอนไชไปให้ถึงแหล่งอาหารที่เป็นดินมีปุ๋ย แต่ไม่ยักกะมีรากมาหากินบริเวณโคนต้น
ซึ่งถ้าเป็นอย่างนั้นเหมือนต้นไม้ทั่วๆไป ก็คงไม่ได้เป็นต้นจันผาแน่
นี่ก็เป็นลักษณะการทำตัวเพื่อให้เอาชีวิตรอดให้ได้แม้ในสิ่งแวดล้อมที่จำกัด
เหมือนกับต้นตระบองเพ็ดที่ถ้าจะเอาชีวิตให้รอดในทะเลทรายได้ก็ต้องทำตัว
ให้ใบเล็กจนกลายเป็นหนามเพื่อที่จะทำให้มีพื้นที่ในการระบายน้ำออกจากตัว
ให้น้อยที่สุด เพื่อเก็บรักษาน้ำที่มีอยู่ในลำต้นและบริเวณรอบลำต้นที่มีอยู่อย่าง
จำกัดเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับตัวเอง
ต้นจันผาก็คงเหมือนกัน ถ้าคิดจะมีชีวิตอยู่หน้าผาให้ได้ ก็ต้องมีความสามารถในการสร้าง
รากที่ยาวแสนยาวเพื่อให้ไปถึงแหล่งอาหารให้ได้
คิดถึงสิ่งมีชีวิตที่เป็นคนก็ไม่ต่างจากจันผา โดยเฉพาะชาวอีสานในหน้าแล้งก็แสนจะแล้ง
ถ้าคิดจะเอาชีวิตรอดให้ได้ ก็ต้องเดินทางออกไปทำมาหากินไปยังถิ่นแดนไกล
ทั้งในเมืองหลวงอย่างกรุงเทพฯ ไม่เว้นแม้แต่ในต่างประเทศเช่น ซาอุฯ บรูไน
หรืออีกหลายๆประเทศ� แม้จะลำบากแค่ไหนก็ต้องอดทน
เป็นความเหมือนระหว่างพืชและสัตว์ ซึ่งมีพื้นฐานในการกำเนิดขึ้นมาบนโลก
จากจุดเดียวกัน�� คงจะเป็นไปได้มากๆ ที่จันผาคงจะเข้าใจความรู้สึกที่ผมรักและ
ห่วงใยมันเหมือนกัน